مراحل اداری و راهنمای ساخت و ساز

فهرست

مراحل اداری ساخت و ساز

درخواست پروانه ساخت
انواع پروانه
مراحل صدور پروانه
پایان کار

مراحل فنی و عمرانی ساخت و ساز

مصالح ساختمانی
مراحل ساخت اسکلت و ساختمان

مراحل اداری و کلی ساخت و ساز

توضیح: به هرگونه عملیات عمرانی شامل دیوارکشی زمین یا احداث انواع سازه ساخت و ساز گفته میشود و نیازمند طی مراحل قانونی و گرفتن استعلام ها و مجوزهای مربوطه میباشد. برای انجام هرگونه فرایند عمرانی ابتدا باید با مراجعه به شهرداری یا دهیاری منطقه مورد نظر از کاربری زمین یا ملک اطمینان حاصل نموده و سپس با توجه به نوع کاربری ملک اقدام به عملیات عمرانی شامل دیوارکشی ملک یا ساخت و ساز هرگونه بنا نمایید و در صورت نیاز میتوانید نسبت به تغییر کاربری ملک مورد نظر اقدام نموده و در صورت موافقت و تایید مسئولان منطقه کاربری متناسب با فعالت مد نظرتان را بگیرید و سپس اقدام به گرفتن پروانه ساخت نمایید.

نکته: پیش از شروع عملیات ساخت خصوصا در روستا ها و حاشیه شهر ها و زمینهای باغی و زراعی حتما ابتدا از کاربری زمین اطلاع پیدا کنید و متناسب با آن اقدام نمایید و هرگونه عملیات عمرانی و ساخت و ساز مغایر با نوع کاربری زمین تخلف محسوب شده و شامل جریمه و تخریب توسط دستگاه های مربوطه میشود.

درخواست پروانه(مجوز):

هرگونه ساخت و ساز شامل نوسازی,توسعه و... مستلزم گرفتن پروانه ساخت میباشد,بنابراین پس از تصمیم برای ساخت باید یه همراه مدارک ملک و مدارک مالک به شهرداری و یا دهیاری مربوطه مراجعه و با ارائه مدارک درخواست صدور پروانه نمایید.انواع پروانه های ساخت شامل موارد زیر هستند:

تخریب و نوسازی: این پروانه شامل بناهایی میشود که مالک به دلیل فرسوده بودن بنا یا عوامل دیگر تصمیم به تخریب بنای موجود و ساخت ساختمان جدید میگیرد.
توسعه بنا: پروانه‌ای به منظور احداث طبقاتی روی طبقات موجود یا اضافه کردن تعداد طبقات(توسعه بنا در ارتفاع)
تغییرات: این پروانه جهت ایجاد تغییرات کلی و جزئی صادر میشود.
تبدیلات: مجوزی که برای تبدیل یک واحد مسکونی به دو واحد، تبدیل واحد مسکونی به اداری و یا تبدیل قسمتی از مسکونی به واحد تجاری و … صادر می‌شود.
تغییر نقشه: در صورت تقاضای مالک و به شرط عدم شروع عملیات ساختمانی نسبت به تغییرات یا جابجایی فضاها یا توسعه بنای پروانه‌های معتبر، پروانه تغییر نقشه صادر خواهد شد.
نکته: پروانه های ساخت و ساز دارای مهلت و مدت معینی می باشند و پس از اتمام مدت پروانه باید به شهرداری یا دهیاری محل مراجعه و نسبت به تمدید آن اقدام نمایید.

مراحل صدور پروانه:

تشکیل پرونده: در این گام باید مالک و یا وکیل مالک (مالکین) با ارائه تمام مدارک موردنیاز برای تشکیل پرونده به صورت حضوری و یا به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک نزدیک محل پروژه رفته و درخواست پروانه تخریب و نوسازی را ثبت کنند.
قبل از رفتن به دفاتر خدمات مدارک موردنیاز را تهیه کنید که شامل اصل و کپی سند و برگه تصویری عوارض نوسازی سال گذشته و جاری و … میباشد.بعد از تشکیل پرونده درخواست بازدید ازملک را در دفتر خدمات ثبت می‌کنید که یک مأمور از شهرداری برای بازدید می‌آید و مواردی شامل ابعاد ملک، عرض‌گذر، بنای موجود و... را در گزارش خود ذکر می‌کنند.
دستور نقشه: پس از بازدید و بررسی زمین از طرف شهرداری دستور نقشه برای مالک ارسال می‌شود که در دستور نقشه اطلاعاتی مانند اصلاحی شهرداری و تعداد طبقات و مساحت هر طبقه در دستور نقشه اعلام می‌شود که در اطلاعات بر اساس نوع پهنه عرض‌گذر و برخی اطلاعات زمین محاسبه می‌شود که در مرحله بعدی باید این اطلاعات (دستور نقشه) را مالک به مهندس معمار (طراح نقشه اصلاحی) ارجاع دهد.
طراحی نقشه: معماری مهم‌ترین گام بین گام‌ها طراحی نقشه است در این گام گروه طراحی باید بر اساس دستور نقشه، ضوابط شهرداری و ضوابط آتش‌نشانی و همین‌طور هماهنگی با مهندس سازه طراحی بهینه‌ای انجام دهد که هم ازلحاظ زیبایی، هماهنگی، هارمونی، حتی تأمین حداکثر پارکینگ و… در بهترین حالت ممکن قرار داشته باشد.
این نقشه‌ها پس از طراحی به دفاتر خدمات برای بررسی ارسال می‌شود و ممکن است نیاز به اصلاح داشته باشد که در قسمت مربوطه بررسی و در صورت نیاز به اصلاح نقشه ها اصلاح شده و به دفاتر خدمات مهندسی ارجاع داده میشود تا تائید نقشه را دریافت کند.
پرداخت عوارض: پس از تائید نقشه از سوی مرجع صدور پروانه شهرداری هر منطقه حالا نوبت به پرداخت عوارض می‌رسد که در پروانه ساختمانی منظور پرداخت عوارض تخریب و نوسازی است که در هر منطقه و بر اساس تراکم موجود بر اساس تعداد طبقات و متراژ محاسبه می‌شود که باید مالک آن را به اداره مالیات پرداخت نماید.
تهیه مدارک پیش نویس: پس از پرداخت عوارض و دریافت تاییدیه پرداخت عوارض تخریب و نوسازی باید اقدام به تهیه پیش نویس نمایید.برای تهیه پیش‌نویس خود مالک باید به دفاتر خدمات مربوطه و یا سازمان نظام مهندسی مراجعه کند و فرم درخواست تعیین ناظر را پر کنند و منتظر تماس و معرفی ناظر از سوی دفتر خدمات بماند و پس از تعیین ناظر ملزم به عقد قرارداد مابین مالک و ناظر می‌شود و به انضمام قرارداد باید برای سهمیه (برگ سبز) و همچنین تعهد رعایت اصلاحی و تأییدیه ناظر نما هم به دفاتر خدمات تحویل داده شود.لازم به ذکر است برای متراژهای بالای ۲۰۰۰ متر ملزم به ارائه نقشه فاز ۲ به سازمان نظام‌مهندسی هستیم که شامل ماده ۳۳ نظام‌مهندسی یعنی ۴ رشته ساختمانی (سازه، معماری، برق و مکانیک) می‌باشد.تأییدیه فاز ۲ از طرف نظام‌مهندسی پروسه‌ای طولانی است که معمولاً اصلاحی‌های زیادی دارد.مدارک پیش‌نویس که در بالا راجب آن به صحبت کردیم توسط مالک تهیه به دفاتر خدمات ارائه می‌شود که لیست مدارک پیش‌نویس شامل موارد زیر می‌باشد:

برگه سبز برگ مهرشده ۴ رشته شامل ساز، معماری، برق و مکانیک
برگ سبز (سهمیه) ناظر به همراه قرارداد مالک و ناظر
برگه تعهد رعایت اصلاحیه و تأییدیه نما
فایلهای نقشه سازه، برق و مکانیک
چک‌لیست‌های مبحث شش( بارگذاری) و زلزله
برگه تعهد مشاوره ژئوتکنیک و تأییدیه خاک

6. چاپ پروانه: پس از تهیه مدارک نوبت چاپ پروانه می‌رسد بعد از تائید چهار رشته برای اخذ تأییدیه‌ها (توسط کنترلر) دفتر خدمات الکترونیک نوبت تأییدیه‌های زیر می‌باشد:

طرح تفصیلی بر و کف
رئیس صدور پروانه
معاون شهرسازی و معماری
تأییدیه شهر

در بعضی مواقع برای تعیین کد صفرصفر (صفر مالک) و برای افزایش میزان عرض درب ورودی و مشابه این موارد نیاز به تأییدیه شورای معماری هر منطقه می‌باشدو چند نکته که برای کسانی که به دنبال پروانه ساختمانی جواز ساختمانی هستند دانستن آن‌ها خالی از لطف نیست اول راجع به مدت اعتبار پروانه ساختمانی بگوییم که مدت آن به‌طورمعمول ۲ سال است و اگر در این دو سال پروژه به اتمام نرسد باید برای دو سال بعد پروانه را تمدید کنیم البته این برای پروژه‌های معمولی است و یک جدولی برای تعداد طبقات و متراژ وجود دارد اگر در طی ساخت ساختمان بنا به دلایلی در نقشه معماری اولیه طرح فاز یک تغییر ایجاد شود باز دوباره باید فرآیندی همانند پروانه ساختمانی (پروسه بالا) طی شود ولی با این تفاوت که اسم آن پروانه تغییر نقشه است که در دفتر خدمات تشکیل می‌شود و پروسه همانند پروانه ساختمانی دارد.و نکته آخر : در حین ساخت ساختمان ممکن است مالک یا مجری برخلاف نقشه‌های مصوب عمل کند و به‌اصطلاح خلاف کند که در این صورت مالک باید به دنبال گواهی عدم خلاف برود اگر خلاف آن از مقادیر مجاز مورد تائید شهرداری کمتر باشد باید عوارض اضافه متراژ را پرداخت کنند و گواهی عدم خلاف را دریافت کند و اگر متراژ خلاف از محدوده مجاز تجاوز کند دیگر با پرداخت خلافی کار پیش نمی‌رود و باید در کمیسیون ماده ۱۰۰ مطرح شود که معمولاً نظر به تحقیق می‌دهد پس خیلی مهم است که مقدار خلاف در محدوده مجاز باشد.

2. پایان کار:

تشکیل پرونده درخواست پایان کار:پس از اتمام کار ساختمانی میبایست مدارک لازم را تهیه و به شهرداری ببرید و در ابتدا فرم درخواست پایان کار را دریافت و سپس اتمام آن و در صورتی که ساختمان شما نوساز باشد مشمول پرداخت عوارض نوسازی هستید.توجه داشته باشید فیش عوارض نوسازی را نزد خود نگه دارید از جمله مدارکی که در این مرحله باید داشته باشید سند مالکیت رسمی جهت درخواست به شهردار جهت دریافت دستور ثبت شماره و تاریخ در دبیرخانه و تعیین زمان برای بازدید کارشناس دفتر فنی می باشد.

مدارک مورد نیاز در این مرحله:

بازدید کارشناس دفتر فنی شهرداری از محل
بازدید کارشناس شهرداری از محل و تنظیم گزارش وضع موجود
فرم تکمیل شده گزارش عملیات روند عملیات اجرای ساختمان از سوی مهندس ناظر
مدارک شناسایی مالک

تخلف ملک و گرفتن پایان کار: پس از انجام مراحل مذکور می بایست در انتظار تایید نظر کارشناس بمانید. در صورتی که ملک شما خلافی نداشته باشد مشکلی باقی نماند و کار شما در سریع ترین زمان ممکن انجام می شود.در این بخش ساختمان به بخش محاسبات می رود که این قسمت مشتمل:عوارض، گزارش ناظر در مرحله آخر و برگ اتمام بنا می باشد. این برگ اتمام بنا حاوی پیش نویس پایان کار ساختمان و موافقت رئیس بازرسی است.در حالی که ملک تخلف داشته باشد، طبق ماده ۱۰۰ کمیسیون داخلی، مورد نظارت قرار می گیرد. در طی این مدت از مالک با درخواست کتبی می خواهند که ظرف ۱۰ روز درباره ی این مسئله توضیح دهند و پس از آن مورد تصمیم گیری واقع می شود.بعد از آن ضمن موافقت رئیس بازرسی، معاون شهرسازی و شهرداری فرستاده می شود و به دبیرخانه شهرداری منطقه واگذار می شود.

نکته: اگر طبق ماده ی ۱۰۰ کمیسیون داخلی، مالک جریمه شود؛ می بایست ابتدا جریمه را پرداخت و سپس اعمال تمدید پروانه ساختمان یا اخذ گواهی پایان کار ساختمان مالک صورت می گیرد. در صورت عدم پرداخت جریمه، پرونده به کمیسیون تجدید نظر ارسال و دستور تخریب بنا صورت می گیرد. این حکم از سمت شهرداری ارسال می شود و اگر در مدت زمان دو ماه سرنگونی بنا انجام نشود، شهرداری خود این کار را انجام می دهد.

مدارک پایان کار ساختمان

در اول کار، همراه داشتن این مدارک الزامی است:

اصل و تصویر سند، اصل و تصویر شناسنامه
رسید پرداخت عوارض نوسازی
تصویر پایان کار ملک که با حضور مالک یا مالکان یا وکیل قانونی با وکالت‌نامه معتبر است.

بعد از این مثل مراحل نامبرده، می بایست روند تشکیل پرونده، بازدید از سمت شهرداری، طرح تفصیلی ، محاسبات و پیش نویس و تاییدیه رئیس بازرسی فنی، معاون شهرسازی و شهرداری انجام شود. مد نظر داشته باشید مهلت پایان کار نامشخص است پس در صورت داشتن ایراد به واحد نظارت فنی لحاظ میشود و تا بعد از برطرف کردن مشکل صادر می شود.

مراحل فنی و عمرانی ساخت و ساز

توضیح: برای ساخت سازه با کیفیت و جلوگیری از اتلاف هزینه لازم است که هر سازنده ای اطلاعاتی کلی از روند عمرانی و مراحل مختلف ساختمان سازی و همچنین شناخت کلی نسبت به انواع مصالح ساختمانی داشته باشد و بر این اساس مراحل و قسمتهای مختلف شرح داده میشود.

مصالح ساختمانی: شناخت کلی مصالح و همچنین انتخاب مصالح با کیفیت و مجاز یکی از مهمترین اصول ساختمان سازی میباشد و برای اطلاع دقیقتر از خواص و کاربرد انواع مصالح میتوانید به"مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان"مراجعه نمایید.بر این اساس گروه ما مصالح پر کاربرد را در قالب دسته بندی ارائه کرده است که عبارتند از:

سیمان

توضیح: سیمان شامل سیمان های رایج که با نام تجاری پرتلند در بازار موجود هستند و همچنین سیمان سفید و انواع سیمان های رنگی قابل تهیه میباشد.سیمان های پرتلند دارای پنج تیپ مختلف بوده که هر کدام از تیپها دارای عملکرد خاصی هستند که عبارتند از: سیمان تیپ یک که همان سیمان معمولی بوده و برای کارهای عادی استفاده میشود,سیمان تیپ دو که اصطلاحا سیمان ضد سولفات یا اصلاح شده نامیده شده و نسبت به بقیه تیپها در بازار رایجتر است و مصرف بیشتری دارد,سیمان تیپ سه یا زودگیر که خاصیت گیرندگی سریعتری نسبت به بقیه انواع سیمان داشته و از آن برای شرایط سرما و یخبندان استفاده میشود,سیمان تیپ چهار یا کندگیر که در مقایسه با سایر سیمان ها حرارت زایی کمتری داشته و اصطلاحا آن را کندگیر می نامند و برای بتن ریزی های با حجم بالا برای جلوگیری از ایجاد تاب و اعوجاج در بتن و کاهش ترک خوردگی استفاده شده و همچنین این سیمان برای فصول گرم مناسب بوده و با توجه به خاصیت دیرگیر بودن باعث کاهش ترک در بتن یا سطح کار میشود,سیمان تیپ پنج که به آن سیمان پوزولانی گفته میشود در مقایسه با سایر سیمان ها دارای دانه های ریزتری است لذا در قسمتهایی که با رطوبت سر و کار دارند این سیمان به دلیل ریزدانه بودن خاصیت آب بندی بیشتری نسبت به سایرین داشته و در برابر املاح مضر و نمک و... مقاومت و نفوذناپذیری بیشتری دارد.سایر سیمان های رایج شامل سیمان سفید و سایر سیمانهای رنگی بوده که بیشتر برای کارهایی که با نما سر و کار دارند استفاده میشوند.

توصیه ها و هشدارها:

انواع سیمان ها دارای تاریخ انقضا بوده لذا آن را از مصالح فروشی های معتبر تهیه نمایید و از خرید سیمان های متفرقه جدا خودداری نمایید.
شکل ظاهری سیمان به شکل پودر بوده و در صورت مشاهده گلوله شدگی و... پیش از مصرف با مهندس ناظر یا با افراد دارای صلاحیت مشورت کنید.
برای انبار کردن پاکتهای سیمان آن را در محلی دور از رطوبت و کمی بالاتر از سطح زمین و در سطحی خشک قرار داده و بیشتر از چند پاکت روی هم نگذارید و بین کیسه ها در مناطق خشک فاصله برای عبور هوا قرار دهید و در مناطق مرطوب کیسه ها را به هم بچسبانید.
سیمان به دلیل داشتن آهک خاصیت خورندگی دارد و در هنگام کار با سیمان مراقب باشید و از دستکش مناسب استفاده کنید و در صورت مالیدن سیمان به بدن آن ناحیه را با آب کافی و تمیز شست و شو دهید و در صورت بروز عوارض خفیف با محلول آب و سرکه شست و شو داده و در صورت وجود علایم حاد به پزشک مراجعه نمایید.
بتن

توضیح: بتن جسم سخت و سنگ مانندی است که از ترکیب سیمان و آب و شن و ماسه یا نسبت مشخص به دست می آید و از آن برای زیر سازی معابر و یا ساختن اسکلت ساختمان و پی دیوار ها و پی انواع سازه و دیواره استخر و... استفاده میشود.در موارد خاص برای تغییر خواص و کارایی بتن میتوان از مواد افزودنی مختلف استفاده نمود.

توصیه ها و هشدارها:

برای ساخت بتن از آب تمیز و در حد آب آشامیدنی استفاده کنید و از به کار بردن آب شور و یا آب با املاح و دارای لجن و آلوده جدا خودداری نمایید.
از به کار بردن سنگدانه های سوزنی و پولکی شکل و سنگدانه های پوک در مخلوط بتن خودداری نمایید زیرا باعث کاهش مقاومت فشاری بتن میگردد.
برای افزایش روانی بتن از شن بادامی یا گرد گوشه استفاده کنید و یا از افزودنی های روان کننده و فوق روان کننده استفاده کنید و برای روانی بیشتر از افزودن آب جدا خودداری نمایید زیرا باعث کاهش قابل توجه مقاومت و ایجاد ترک و و از دست رفتن شیره بتن می گردد.
برای گرم نگه داشتن بتن از روشن کردن آتش و... پرهیز کنید و از گونی های نخی برای گرم نگه داشتن و جلوگیری از یخ زدن استفاده نمایید و اگر در محل سردسیر و یا محیط با سرمای پیوسطه و زیاد هستید برای محافظت از بتن هنگم ساخت بتن از افزودنی حباب زا یا سیمان تیپ سه استفاده نمایید.
از افزودن خاک به بتن پرهیز کنید.
برای جلوگیری از جدا شدن دانه ها از هم بتن را به آرامی داخل قالب یا محل مورد نظر بریزید.
از چند ساعت پس از بتن ریزی به آرامی با پاشیدن آب سطح بتن را مرطوب نگه دارید و پس از گیرش اولیه میزان آب پاشی را تا حد جمع شدن آب بر روی سطح بتن افزایش دهید و این عمل را تا چند روز پس از بتن ریزی ادامه دهید.در فصول گرم برای جلوگیری از هدر رفت رطوبت بتن روی سطح کار را با گونی نخی پوشانده و با مرطوب کردن گونی از خشک شدن سریع و ایجاد ترک جلوگیری نمایید.چنان چه در منطقه گرمسیر قرار دارید و حجم بتن ریزی زیاد است برای بهبود کیفیت و مقاومت و جلوگیری از ترک از سیمان تیپ چهار استفاده نمایید.
برای جلوگیری از هدر رفتن شیره بتن درز قالب ها را بررسی و نقایص را برطرف کنید.
برای جا دادن بتن داخل محل یا قالب از ویبراتور و یا برای کارهای ساده به وسیله فرو بردن جسمی به شکل عمودی و به آرامی فرایند جا دادن و تراکم بتن را انجام دهید و در هر دو حالت این عمل را مدت کوتاهی انجام داده و پس از مشاهده لایه براق روی سطح بتن این عمل را متوقف نمایید و از هم زدن بتن و تکان دادن قالب خودداری نمایید.
در محل هایی که بتن در معرض آب شور یا نمک و املاح مضر و یا اسید ها و... قرار دارد در صورت میزان کم خطر از سیمان تیپ دو و در صورد خطر زیاد از سیمان تیپ پنج و در شرایط حاد از سیمان تیپ دو یا پنج و افزودنی های پزولانی و سایر افزودنی ها با مشورت با مهندس ناظر و یا متخصصین این امر استفاده نمایید.
-حداکثر زمان استفاده از بتن در صورت حمل با میکسر از زمان اضافه شدن آب در هوای معمولی و خنک 90 دقیقه و در هوای گرم 40 دقیقه میباشد.
شن و ماسه
توضیح: شن و ماسه در ساختمان سازی عموما برای بتن و ملات به کار برده میشوند و در مواردی برای تسطیح کف و یا کف سازی هم استفاده شده لذا لازم است از شن و ماسه سالم و مناسب استفاده شود و همچنین از مصالح فروشی های معتبر تهیه نمایید.

توصیه ها و هشدارها:

از به کار بردن شن و ماسه های دارای شکل سوزنی و پولکی خصوصا در بتن به دلیل کاهش مقاومت بتن خودداری کنید.
برای ساخت بتن از سنگدانه شسته شده و عاری از خاک و مواد اضافه استفاده کنید.
میلگرد و تیرآهن

توضیح: فولاد مصرفی به دو طریقه نورد گرم و سرد تولید میشوند که محصولات با نورد گرم کاربرد ساختمانی و نورد سرد کاربرد صنعتی دارند.آهن نورد سرد در بازار ارزانتر از نورد گرم بوده و مقاومت و سختی کمتری نسبت به نورد گرم دارد و برای تشخیص آن عامل اصلی رنگ آهن بوده که در نورد گرم رنگ آهن به مشکی و نورد سرد به قرمز مایل است و تولیدات نورد گرم یکدست و صاف بوده ولی تولیدات نورد سرد دارای رده رده هایی در سطح ظاهری خود هستند لذا هنگام خرید آهن به این نکته توجه داشته باشید و از آهن فروشی های مجاز خرید نمایید و از خرید آهن های متفرقه به دلیل قیمت پایینتر خودداری نمایید.

توصیه ها و هشدارها:

تفاوت قیمت انواع آهن در بازار با توجه به تولید آنها در کارخانه های مختلف(تفاوت برند) ناناچیز و جزئی است لذا در صورت مشاهده قیمتی پایینتر از حد معمول از خرید آن خودداری نمایید.
از به کار بردن آهن های زنگ زده خصوصا در قسمتهای حساس سازه خودداری نمایید و با استفاده از روشهای مورد تایید مقررات ملی ساختمان زنگ آهن را برطرف نموده و مصرف کنید و در کارهای حساس مراتب را با مهندس ناظر در میان بگذارید.
آهن مصرفی باید فاقد ترک شکستگی باشد.
پیش از مصرف آهن ها را از انواع چربی و دوده پاک کنید.
برای انبار کردن آهن ها آنها را تا حد امکان در سطحی خشک و بالاتر از سطح زمین قرار دهید.
گچ و آهک

توضیح: از گچ عموما برای نازک کاری و یا لایه آستر سفید کاری و در برخی موارد برای تیغه چینی و... استفاده میشود.گچ انواع گوناگونی داشته و هر کدام از انواع برای فعالیت خاصی مناسبتر است به عنوان مثال گچ سمنان برای فعالیتهای زیر کار و یا تیغه چینی مناسبتر میباشد,بنابرین برای سهولت و افزایش کیفیت کار در هنگام خرید آن توجه داشته باشید که بر حسب این که کار شما زیرسازی یا سفیدکاری و یا... است گچ متناسب باآن را خریداری نمایید.از آهک به صورت شفته یا ملات آهک برای اندود کردن سطوح و یا چیدن دیوارها و سازه های سبک استفاده میشود.

توصیه ها و هشدارها:

کیسه های گچ را در سطحی خشک و ترجیحا بالاتر از سطح زمین انبار و نگهداری نمایید.
کیسه های آهک را به دور از رطوبت نگه دارید و به دلیل اینکه آهک رطوبت را از هوا جذب میکند از مخدوش کردن کیسه ها و یا باز گذاشتن کیسه های آهک خودداری نمایید.
گچ و آهک دارای خاصیت خورندگی بوده و در صورت تماس با پوست یا سایر نقاط بدن مضر میباشند لذا در استفاده از آنها و خصوصا آهک دقت داشته باشید و از دستکش مناسب استفاده نمایید.
لوله و تصالات آن

توضیح: لوله ها از نظر جنس و کارایی انواع مختلفی دارند و هر کدام از آنها برای کارهای خاصی مناسبتر هستند به عنوان مثال دقت نمایید که به چه منظور قصد تهیه لوله را دارید و فاکتورهایی نطیر آب سرد,آب داغ,آب دارای املاح,آب شور,لوله کشی زیر یا روی کار و... را به هنگام خرید لوله در نظر داشته باشید و با افراد متخصص در آن زمینه مشورت نمایید.

توصیه ها و هشدارها:

از خرید برندها و اجناس متفرقه خودداری نمایید زیرا دارای کیفیت پایین در جنس لوله و گاها دارای سایز غیر استاندارد هستند.
لوله ها را در محل های دور از رفت و آمد نگهداری کنید و از وارد کردن ضربه به آنها خودداری کنید.
در خصوص اتصالات مختلف باید از ابزار مناسب استفاده نمایید لذا از به کار بردن ابزار غیر استاندارد و یا ابزارهای اتصالات دیگر خودداری نمایید.
در خصوص اتصالات پیچی لوله های پلی اتیلن از به کار بردن نوار تفلن جهت آب بندی اتصال خودداری کنید زیرا باعث سخت بسته شدن و ایجاد ترک در اتصال میگردد.
در مورد جوش دادن لوله های پلی اتیلن و همچنین اتصالات لوله های سفید از اتوی مخصوص استفاده کنید و از داغ کردن لوله به وسیله ابزارهای دیگر پرهیز کنید.
برای اتصال انواع لوله به هم یا به پمپ ها و... از اتصالات مناسب استفاده کنید و از به کار بردن تیوب و سیم و... پرهیز کنید.
کاشی و سرامیک

توضیح: کاشی و سرامیک دارای انواع و طرح ها و سایزهای مختلفی هستند که برای کف سازی و یا قرنیز داخل ساختمان و یا تزیین قسمتهای مختف و آب بند کردن سرویس ها و... استفاده میشوند.

توصیه ها و هشدارها:

طرح های مختلف کاشی و سرامیک که توسط کارخانه جات مختلف تولید میشوند معمولا هر چند وقت تغییر کرده و طرح جدید تولید می شود لذا موقع خرید دقت کنید که به اندازه کافی تهیه کنید.
برای چسباندن کاشی ها با ملات آن را به صورت دوغاب با نسبت سیمان مناسب انجام دهید.
کاشی ها دارای درجه بندی مختلف هستند که موجب تفاوت در کیفیت جنس و خیلی اوقات سایز کاشی ها میشود در خصوص استفاده از کاشی های درجه چندم به این نکات دقت نمایید.
در قسمتهایی که در معرض آب و رطوبت زیاد هستند برای چسباندن کاشی ها استفاده از چسبهای کاشی چندان مناسب نیست و پیشنهاد میشود از دوغاب سیمان استفاده کنید.
برای بریدن کاشی ها برای جلو گیری از لب پر شدن و آسیب دیدن آنها از کاشی بر های مخصوص استفاده نمایید و برای برش کاشی با سنگ فرز از ماسک و عینک مناسب و همچنین دستکش استفاده کنید.
برای پر کردن بندها و درز بین کاشی ها از دوغاب سیمان سفید و پودر سنگ استفاده نمایید و مدتی پس از دوغاب ریزی برای جلوگیری از چسبیدن دوغاب به سطح کاشی ها سطح کار را با دستمال تمیز نمایید.
جوش و جوشکاری و برش کاری

توضیح: از جوشکاری برای اتصال قطعات فلزی استفاده میشود و دارای روش ها و انواع مختلفی میباشد که بر حسب امکانات و شرایط از هر کدام از روش ها استقاده میشود.رایجترین نوع جوش جوشکاری با قوس الکتریکی بوده که با استفاده از دستگاه ترانس یا رکتی فایر و الکترود های مختلف انجام میشود و در نهایت برای تست جوش ها روشهای مختلفی وجود دارد که بر حسب اهمیت کار و شرایط و امکانات مورد استفاده قرار میگیرند.برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به "مبحث دهم مقررات ملی ساختمان"و "آیین نامه و دستورالعمل جوشکاری"مراجعه نمایید.

توصیه ها و هشدارها:

از جوشکاری در شب پرهیز کنید.
از جوشکاری در هوای بارانی و با رطوبت زیاد بپرهیزید.
قبل از انجام جوشکاری قطعات را از روغن و انواع چربی و دوده و... پاک نمایید.
الکترودهای جوشکاری را در محلی خشک و دور از رطوبت نگه دارید.
از مصرف الکترود های نم کشیده و نم دار خودداری نمایید.
الکترودهای جوشکاری بر حسب شرایط جوش و میزان مقاومت جوش و جنس رو کش الکترود دسته بندی شده اند و این دسته بندی به صورت یک کد بر روی الکترود نوشته شده است بنا براین برای جوشکاری در شرایط مختلف پس از مشورت با افراد متخصص الکترود را خریداری و جوشکاری نمایید.
پس از جوشکاری حتما گل جوش را از روی جوش پاک نمایید.
پیش از عمل جوشکاری از صحت و سلامت دستگاه جوش و کابل ها و انبر جوشکاری اطمینان حاصل نمایید.
در هنگام جوشکاری ایمنی را رعایت و از دستکش و ماسک و لباس و کفش مناسب استفاده نمایید.
برای جوشکاری از افراد ماهر استفاده نموده و در صورت نداشتن صلاحیت دست به عمل جوشکاری نزنید.
در صورت برق زدگی چشم ها با مشورت و تجویز پزشک از قطره و یا داروهای مناسب استفاده نمایید.
برای برش کاری از لباس کار مناسب و دستکش و عینک برش کاری استفاده نمایید.
از جوشکاری و برشکاری در محل هایی که مواد خطرناک و سمی و قابل اشتعال وجود دارند اکیدا خودداری نموده و یا این مواد را به مکانی امن انتقال داده و سپس عمل جوشکاری یا برشکاری را انجام دهید.
برای برش کاری از افراد متخصص و دارای صلاحیت استفاده کنید و به دلیل خطرات بالای این عمل بدون تخصص کافی دست به این اقدام نزنید.
عایق های رطوبتی و رنگها

توضیح: برای جلوگیری از نم کشیدن قسمتهای ساختمان یا آب بند کردن فضاها و یا مکانهای در معرض آب و رطوبت روشها و مصالح مختلفی وجود دارند که رایجترین آنها ایزوگام و قیر گونی و انواع رنگها و انواع آب بند های صنعتی مانند Z90 و... هسند که بر حسب اهمیت و حساسیت کار و میزان امکانات از آنها استفاده میشود.

توصیه ها و هشدارها:

برای استفاده از قیر گونی از قیر مناسب و استاندارد استفاده نمایید و عمل داغ کردن قیر را در فضای بسته انجام ندهید
قبل از داغ کردن قیر در صورت وجود آب داخل ظرف قیر آن را تخلیه نمایید و به هیچ وجه بر روی قیر در حال پخت آب نپاشید و در هوای بارانی این کار را انجام ندهید.
قبل از استفاده از ایزوگام و یا قیرگونی سطح کار را تمیز و خشک نمایید.
میزان آب بندی رنگها در برابر میزان رطوبت های مختلف تفاوت دارد لذا قبل از خرید رنگ با افراد متخصص مشورت نموده و به توضیحات روی قوطی رنگها توجه نمایید.
برای عایق کردن استخر ها از رنگهای رزین و مخصوص استخر استفاده نمایید.
رنگهایی که داخل قوطی فلزی هستند رنگهای پایه نفتی و دارای اشتعال هستند لذا در نگه داری انها دقت نمایید و دور از حرارت نگه دارید.
برای چسباندن ایزوگام از کپسول و مشعل مناسب استفاده کنید و عمل ایزوگام و قیر گونی باید توسط افراد دارای تخصص و صلاحیت انجام گیرد و در صورت نداشتن تخصص از انجام آن خودداری کنید.

2. مراحل ساخت اسکلت و ساختمان

توضیح: ساختن ساختمان دارای مراحل مختلفی است که برای اینکه کار دارای پیشرفت مناسب باشد و هزینه های تمام شده بهینه باشند لازم است که با کلیات اجرای مراحل مختلف آشنایی داشته باشیم.اسکلت از نظر کلی دارای انواع مختلف بتنی و فلزی و چوبی و با مصالح بنایی(ساختمانهای کلاف دار) میباشد که به صورت درجا و یا قطعات پیش ساخته اجرا میشوند.

تخریب و گودبرداری

توضیح: تخریب و گودبرداری اولین مرحله در اجرای ساختمان است و لازم است با توجه به حساسیت بالایی که دارد با استفاده از افراد دارای مهارت و صلاحیت و با رعایت نکات ایمنی و ابزار و ماشین آلات استاندارد انجام شود.

توصیه ها و هشدارها:

در هنگام تخریب ایمنی را رعایت کنید و لازم است مصالح و نخاله های حاصل از تخریب طوری دپو شوند که موجب ایجاد مزاحمت برای همسایگان و بند آمدن راه عبور و مرور و بروز حادثه نگردد.
گودبرداری باید با ماشین آلات استاندارد انجام شود.
هر گونه گود با توجه به حساسیت ساختمانهای مجاور و جنس زمین و شرایط کار باید با استفاده از سازه های نگهبان مناسب مهار شود.
عملیات تخریب و گودبرداری را با نظارت و توصیه های مهندس ناظر انجام دهید.
عملیات گودبرداری را خصوصا در فصول بارندگی سریعتر انجام دهید و از رها کردن گود به مدت طولانی بپرهیزید.

2. فونداسیون و پی سازی

توضیح: برای اجرای فونداسیون صرف نظر از نوع پی ابتدا کف گود با استفاده از بتن پاکیزگی(مگر) برای جدا کردن بتن اصلی از خاک تسطیح و سپس عملیات قالب بندی و آرماتور بندی فونداسیون انجام میشود.پی های رایج از نظر کلی شامل پی های گسترده و نواری و منفرد میباشند که توسط مهندس محاسب طراحی میشوند.

توصیه ها و هشدارها:

میلگرد گذاری طبق نقشه و تایید مهندس ناظر انجام گیرد.
قالب ها از نظر استحکام و نداشتن درز کنترل شوند.
میلگردها با وصله مناسب متصل شوند و با استفاده از سیم آرماتور بندی به طرز استاندارد به هم بسته شوند.
دستورالعمل های ساخت بتن و بتن ریزی و عمل آوری بتن رعایت گردد.

3. آرماتور بندی و اجرای اسکلت

توضیح: آرماتوربندی اسکلت شامل میلگرد گذاری قسمتهای مختلف همچون ستون ها و تیرها و سقف ها و راه پله میباشد در ساختمانهای فلزی نیز قسمتهای مختلف با استفاده از جرثقیل مناسب طبق نقشه در جای خود قرار گرفته و با اتصالاتی که از قبل توسط مهندس محاسب در نقشه ها طراحی شده به وسیله جوش یا پیچ ثابت میشوند.در اسکلت سازه سقف ها و تیرچه ها وظیفه انتقال بار به تیرهای هر طبقه را دارند و تیرها وظیفه انتقال بار به ستون ها و ستون ها به فونداسیون سازه بر این اساس به عناصر نامبرده اعضای سازه ای گفته میشود و دارای اهمیت و حساسیت ویژه ای هستند و باید با کیفیت بالا و توسط افراد دارای صلاحیت اجرا شوند تا در مقابل بارها و ساختمان و بار زلزله مقاوم باشند.

توصیه ها و هشدارها:

در هنگام آرماتور بندی و قالب بندی تراز بودن یا شاقولی بودن هر یک از قسمتها به دقت کنترل شود.
برای عبور لوله ها و تاسیسات محل های مناسب طبق نقشه و نظر مهندس ناظر تعبیه شود.
دستورالعمل های ساخت بتن و بتن ریزی و عمل آوری بتن رعایت گردد.
در سازه های اسکلت فلزی از جوشکار دارای صلاحیت استفاده شده و جوشها طبق استاندارد انجام و کنترل شوند و در صورت پیچی بودن از پیچ های مناسب طبق نقشه استفاده شده و سلامت پیچ ها قبل از نصب بررسی شود.

4. دیوارچینی

توضیح: دیوارچینی به منظور جدا کردن فضاها و محدود کردن زمین و... انجام میشود و دارای انواع بار بر و غیر باربر میباشد که با مصالح مختلف و به صورت درجا و قطعات پیش ساخته اجرا میشوند.

توصیه ها و هشدارها:

در صورت دیوار چینی با آجر و سفال و بلوک سیمانی این مصالح پیش از مصرف بهتر است با آب نمدار( زنجاب) شوند و این عمل موجب چسبندگی بهتر با ملات میشود.
در ساخت دیوار های زمین و حیاط از پی مناسب استفاده شود و در صورتی که طول دیوار زیاد است در فواصل چند متری پایه ساخته شود.
در خصوص دیوارهای داخلی ساختمان بهتر است برای پایداری بیشتر دیوار و اتصال بهتر با ستونها در فواصل مختلف در ارتفاع دیوار از میگرد استفاده شود.

5. نماسازی

توضیح: نماسازی برای حفاظت از زیرسازی و تزئین قسمتهای مختلف ساختمان انجام میشود.نما با مصالح گوناگون و با طرح های مختلفی انجام میشود ولی در مناطق مختلف باید عواملی همچون دمای هوا و میزان رطوبت و زلزله برای کیفیت و استحکام بیشتر در طراحی و ساخت نما لحاظ شوند.

توصیه ها و هشدارها:

میزان چسبندگی(درگیری سنگ با ملات)در سنگهای مختلف متفاوت است و برای استحکام بالاتر لازم است که برخی سنگها از جمله گرانیت و تراورتن به وسیله سیم(اسکوپ) و یا با پیچ کردن با ملات و دیوار درگیر شوند.
در مناطق گرم بهتر است برای کاهش گرم شدن داخل ساختمان و تغییر رنگ نما از سنگهای با رنگ روشن و یا مصالحی که کمتر نور خورشید را جذب میکنند استفاده شود.
در مناطق شرجی و بارانی بهتر است از مصالح و سنگهایی که درصد جذب آب کمتری دارند استفاده شود به خصوص در انتخاب انواع آجر نما و مصالح سیمانی به درصد جذب آب آنها دقت شود.
از نصب مجسمه یا طرح های مانند رومی در ارتفاع ساختمان به دلیل خطر سقوط به خصوص هنگام زلزله پرهیز کنید.
استفاده از کاشی و سرامیک در نما به دلیل استحکام و چسبندگی کمتری که نسبت به سایر مصالح دارند طبق قانون مجاز نیست.
برای چسباندن مصالح نما بهترین مصالح ملات ماسه و سیمان است و تا حد امکان از چسب استفاده ننمایید خصوصا در مناطق با رطوبت و بارندگی زیاد.

6. تاسیسات مکانیکی و الکتریکی

توضیح: تاسیسات مکانیکی و الکتریکی شامل سیم کشی و انواع لوله آب,فاضلاب و گاز و تهویه و... میباشد که برای جلوگیری از ایجاد خسارت و یا هدر رفت انرزی و یا ضعف عملکرد لازم است نکات خاصی را رعایت نمود و این عمل را در صورت نوساز بودن طبق نقشه تاسیسات و با هماهنگی مهندسین ناظر تاسیسات و در صورت بازسازی با هماهنگی با افراد دارای تخصص باید انجام داد.

توصیه ها و هشدارها:

برای عبور دادن لوله ها و سیم کشی به هیچ عنوان به اعضای اصلی سازه مانند ستونها و تیرها و تیرچه ها آسیب نزنید.
برای سیم کشی برق از لوله های مناسب و استاندارد استفاده کنید و تا حد امکان از لوله های خرطومی استفاده ننمایید.
برای لوله کشی اب دقت کنید تا حد امکان از مسیری لوله ها رد و تقسیم شوند که کمترین پیچ و تاب را داشته باشند و هر قدر تعداد زانوهای استفاده شده کمتر باشد آب با فشار مناسبتری جا به جا شده و در صورت وجود پمپ فشار کمتری به پمپ وارد میشود.
برای لوله های فاضلاب از شیب و تهویه مناسب استفاده کنید تا موجب گرفتگی و انتشار بوی بد نگردد.
هر نوع لوله کشی گاز باید به شکل روکار باشد تا در صورت نشت احتمالی و آسیب فورا قابل تشخیص باشد لوله کشی گاز فقط باید توسط متخصص این زمینه انجام و تست شود.
برای تست نشت لوله های گاز به هیچ وجه از فندک و کبریت و ... استفاده ننمایید و استفاده از کف صابون گزینه مناسبی است.
لوله های بخاری را با کمرین پیچ و تاب برای مکش بهتر استفاده نمایید.
بهترین حالت برای دودکش ها استفاده از کلاهک به شکل اچ(H) میباشد.

7. عایق بندی و نازک کاری

توضیح: عایق بندی حرارتی و رطوبتی در ساختمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است لذا باید توسط افراد متخصص و با مصالح مناسب انجام گیرد تا موجب خسارت نگردد.نازک کاری به عنوان پوشش بر روی دیوارها و نوعی تزئین میباشد که برای اجرای آن تنوع مصالح وجود دارد که توصیه میشود سازندگان محترم بر حسب شرایط منطقه بر حسب دما و رطوبت و کاربری ساختمان مصالح مناسب با آن را انتخاب نمایند.برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به "مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان" مراجعه فرمایید.

توصیه ها و هشدارها:

توصیه میشود علاوه بر استفاده از مواد آب بند کننده از یک لایه ایزوگام نیز در عایق بندی استفاده شود.
برای رنگ آمیزی داخل ساختمان ترجیحا از رنگهای پایه آب استفاده کنید زیرا رنگهای شیمیایی و پایه نفتی دارای خاصیت اشتعال بوده و همچنین دارای مواد سمی و برای سلامتی مضر هستند.
برای نازک کاری تا حد امکان از مصالحی که قابلیت اشتعال ندارد استفاده کنید.
برای انتخاب مصالح نازک کاری عواملی چون عایق بودن در برابر صوت و حرارت را مد نظر قرار دهید.
گچ کشته به دلیل از دست رفتن خاصیت سخت شدن برای سفید کردن روی کار و یا استفاده به عنوان چسباننده مناسب نمیباشد و همچنین برای نقاشی ساختمان هم مشکل ایجاد میکند.

8. کف سازی و کاشی کاری سرویس ها و آشپزخانه

توضیح: کف سازی و کاشی کاری به عنوان تزئین کف و دیوار ساختمان و سرویس و همچنین به عنوان اولین لایه در برابر آب و رطوبت قرار دارد لذا باید با مصالح مناسب ساخته شده و درزگیری و بند کشی شود.برای کف سازی قسمتهای مختلف مصالح گوناگونی وجود دارد که رایج ترین آنها عبارتند از: سرامیک,موزاییک,کاشی,پارکت های چوبی,کفپوش های پی وی سی,کفپوش های لمینت,کفپوش های واش بتن و انواع سنگ.

توصیه ها و هشدارها:

کفپوش ساختمان را بر حسب کاربری ساختمان و شرایط استفاده از آن انتخاب نمایید تا بالاترین کارایی و دوام را داشته باشد.
در هنگام کف سازی به لوله ها و تاسیساتی که از کف رد شده اند توجه داشته باشید و طوری کف سازی اجرا گردد که در صورت بروز مشکل بتوان به سهولت به این تاسیسات دسترسی پیدا کرد و موجب خرابی بیشتر نگردد.
شیب مناسب را برای جاهایی که با آب در تماس هستند رعایت نموده و محل کفشور ها را با دقت درزگیری کنید.برای قسمت های مختلف ساختمان کفپوشی را تهیه کنید که به راحتی قابل تمیز کردن باشد و به لحاظ بهداشتی مشکل ایجاد نکند و همچنین به مسائلی مانند میزان لغزندگی سطح کفپوش و جذب آب و وزن و نحوه اجرای آن توجه داشته باشید.